🔹Números romanos e acordes a catro voces

Samuel Brady e Kris Shaffer

PUNTOS PRINCIPAIS

A análise con números romanos é un procedemento analítivo en que se empregan números romanos para identificar acordes no contexto dunha determinada tonalidade.
Os números rmanos identifican o grao da escala da fundamental do acorde, a natureza do acorde e as extensións ou inversións, se for o caso.
Os números romanos en letra maiúscula designan as tríades maiores e os números romanos en letra minúscula designan os acordes menores. O símbolo do graos (º) despois dun acorde con letra minúscula representa unha tríade diminuída, mentres que un signo máis (+) e a letra maiúscula indican unha tríade aumentada.
Para decidir como representamos un acorde de sétima, fixarémonos na natureza da tríade, coa excepción dos acorde de sétima semidiminuída (de sensible) e sétima diminuída, en que cómpre repararmos na sétima do acorde.
Para construírmos acordes en estilo coral, a catro voces (STAB), teremos en conta seis asuntos: dirección das plicas, construción do acorde, ámbito, espazamento, cruzamento das voces e duplicación.

Escrita dos números romanos.

Na teoría musical, empregamos os números romanos para identificarmos acordes no contexto dunha determinada tonalidade. Os números romanos identifican o grao da escala da fundamental do acorde, a natureza do acorde e as extensións ou inversións, se as houber. Dado que os números romanos expresan a mesma información nas tonalidades maiores e nas menores, usalos é moi útil na análise da música occidental do período da práctica común.

As tres columnas do Exemplo 1 mostran os números arábigos do 1 ao 7 xunto cos números romanos correspondentes, tanto en letra maiúscula como minúscula.

Números arábigos

Números romanos: letra maiúscula

Números romanos: letra minúscula

III

iii

VII

vii

Exemplo 1. Números arábigos e romanos.

Para escribirmos números romanos, usamos as letras do alfabeto latino I e V. É fácil confundires o IV (4) co VI (6), lembra que o pau á esquerda resta, e á dereita suma.

Ao escribilos á man, podemos diferencias a letra maiúscula da minúscula incluíndo unha barra lateral por riba e por baixo das letras maiúsculas.

Números romanos e natureza do acorde

Os números romanos indican tres cousas: o grao da escala da fundamental do acorde, a natureza do acorde e a inversión (falaremos das inversións máis adiante). O número representado polo número romano (ver Exemplo 1) corresponde ao grao da escala da fundamental do acorde na tonalidade en que estea a música. Os números romanos en letra maiúscula designan tríades maiores e os números romanos en letra minúscula, as tríades menores. Por exemplo, nunha tonalidade maior, un acorde construído no primeiro grao, $\hat1$ , identifícase como "I". Un acorde construído sobre o segundo grao da escala, $\hat2$ , represéntase en letra minúscula, "ii". Se usamos letra minúscula e a continuación un "o" en superíndice, o símbolo dos graos (º), representamos tríades diminuídas, por exemplo o viiº. As letras maiúsculas seguidas do símbolo máis (+) representan unha tríade aumentada, por exemplo o pouco frecuente V+.

Ao analizarmos música occidental, é habitual colocarmos os números romanos por baixo do último pentagrama. Hai persoas que prefiren empregar só letras maiúsculas nos números romanos, asumindo que a natureza do acorde xa se intúe, pero neste libro preferimos facer distinción entre os tipos de tríades mediante o uso de maiúsculas e minúsculas.

O Exemplo 3 mostra as tríades dunha escala de Sol maior e menor, cos símbolos do acorde en cifrado americano e os números romanos. Tamén aparecen as sílabas so solfexo móbil, moi empregado noutros países, mais non na versión traducida deste libro.

Os números romanos e naturezas das tríades das escalas maiores son sempre os seguintes:

I (maior)
ii (menor)
iii (menor)
IV (maior)
V (maior)
vi (menor)
viiº (diminuído)

Os números romanos e naturezas das tríades das tonalidades menores son os seguintes:

i (menor)
iiº (diminuído)
III (maior)
iv (menor)
v (menor), coa subtónica
V (maior), coa sensible alterada
VI (maior)
VII (maior), coa subtónica
viiº (diminuído), coa sensible alterada

Repara en que a natureza do v/V e do VII/viiº é diferente dependendo de se alteramos a sensible ou non.

Números romanos e natureza dos acordes de sétima

Os números romanos dos acordes de sétima engaden un superíndice 7. Por exemplo, V⁷, ii⁷ e viiº⁷. O uso da letra maiúscula depende da natureza da tríade: maiúsculas para tríades maiores (p. ex. V⁷) e minúsculas para tríades menores e diminuídas (p. ex. ii⁷). Os acordes de sétima semidiminuída (de sensible) e diminuída, dado que ambos teñen unha tríade diminuída, diferéncianse engadindo un símbolo extra: ø para a sétima semidiminuída (viiø7) e º para a sétima diminuída (viiiº⁷).

O Exemplo 4 mostra os acordes de sétima dunha escala de Sol maior e menor cos símbolos dos acordes en cifrado americano e os números romanos. Tamén aparecen as sílabas do solfexo móbil, moi empregado noutros países, mais non na versión traducida deste libro.

Os números romanos e naturezas dos acordes de sétima das tonalidades maiores son sempre deste xeito:

I⁷, sétima maior (tríade maior con sétima maior)
ii⁷, sétima menor (tríade menor con sétima menor)
iii⁷, sétima menor (tríade menor con sétima menor)
IV⁷, sétima maior (tríade maior con sétima maior)
V⁷, sétima de dominante (tríade maior con sétima menor)
vi⁷, sétima menor (tríade menor con sétima menor)
vii∅⁷, sétima semidiminuída / sétima de sensible (tríade diminuída con sétima menor)

Os números romanos e a natureza dos acordes de sétima nas tonalidades menores son:

i⁷, sétima menor (tríade menor con sétima menor)
ii∅⁷, sétima semidiminuída / sétima de sensible (tríade diminuída con sétima menor)
III⁷, sétima maior (tríade maior con sétima maior)
iv⁷, sétima menor (tríade menor con sétima menor)
v⁷, sétima menor (tríade menor con sétima menor), coa subtónica.
V⁷, sétima de dominante (tríade maior con sétima menor), coa sensible alterada.
VI⁷, sétima maior (tríade maior con sétima maior)
VII⁷, sétima de dominante (tríade maior con sétima menor), coa subtónica.
viiº⁷, sétima diminuída (tríade diminuída con sétima diminuída), coa sensible alterada.

Repara en que a natureza do v⁷/V⁷ e do VII⁷/viiº⁷ depende de se alteramos a sensible ou non.

Alén disto, os acordes de sétima maior e de sétima de dominante teñen a mesma representación con números romanos. É dicir, un I⁷ e un V⁷ escríbense da mesma forma aínda que o primeiro ten a sétima maior e o outro a sétima menor. A diferenza debe recoñecerse polo contexto musical. Algunhas persoas prefiren engadir un "M" maiúsculo despois do 7 para diferenciar a sétima maior.

Inversión

Os números romanos tamén denotan as inversións, colocando os símbolos de baixo cifrado despois do número (ver o capítulo sobre inversións e baixo cifrado). Por exemplo, un superíndice 6 representa unha tríade en primeira inversión e as cifras 4 e 3 indican a segunda inversión dun acorde de sétima. O Exemplo 5 mostra catro acordes invertidos diferentes cos seus números romanos.

Análise con números romanos

Para realizar unha análise con números romanos, comezamos por identificar a tonalidade da obra e escribila por baixo da armadura ao principio a obra. Para isto podemos empregar o nome da tonalidade seguido dun M maiúsculo se for maior e m minúsculo se for menor (por exemplo, "re m", Re menor). Debemos lembrar tamén a alteración (por exemplo “Mi♭ M” for para Mi bemol maior).

Após identificarmos e escribirmos a tonalidade ao comezo, seguimos estes pasos para cada un dos acordes que encontremos:

Se o acorde estiver invertido, ordénao en estado fundamental (pode ser de cabeza).
Identifica todas as notas do acorde, tendo en conta a natureza.
Escribe o número romano que corresponda ao grao da escala da fundamental, enpregando letra maiúscula ou minúscula.
Escribe os símbolos adicionais (º, ∅, +) se foren precisos.
Escribe as cifras despois do número romano.

O Exemplo 6 mostra unha análise con números romanos do coral Jesu meiner Seelen Wonne de J. S. Bach (c. 1725). Ao analizar este coral, ignora as notas que están entre parénteses. É recomendable que analizes este fragmento cubrindoos números romanos para non poder ollar para eles e despois comprobar a túa proposta.

Este tipo de análise non se aplica só a corais. De feito, podes aplicalo a moitos xéneros musicais. O Exemplo 7 mostra un fragmento de Caro mio ben (c. 1783), atribuído a Giuseppe Giodani, coa análise de números romanos.

Cando o mesmo acorde aparece dúas veces seguidas, que é moi común, podes escoller repetir o número romano (como no compás 1 do exemplo 7) ou non (como no compás 2 do Exemplo 6).

Escribir acordes no estilo coral (SATB)

Na teoría musical, é habitual simplificar as composicións a unha textura de catro voces, para facer que o contido harmónico sexa máis accesible. É o que se denomina estilo coral e faise seguindo as catro voces comúns dun coro: Soprano (S), contralto ou alto (A), tenor (T) e baixo (B). Ao construírmos un acorde no estilo coral estrito, seguimos seis directrices:

Dirección das plicas
Construción do acorde
Ámbito
Espazamento
Cruzamento das voces
Duplicación

Estes seis parámetros forman a base da escrita do contrapunto a varias partes, que se trata con maior profundidade cnos capítulos sobre Contrapunto e e Harmonía diatónica.

Dirección das plicas

Nun sistema de dúas pautas, no estilo coral, asvoces de soprano e alto escríbense con clave de sol (pauta superior) e o tenor e o baixo en clave de fa (pauta inferior). As voces de soprano e tenor levan plicas que apuntan cara arriba e as voces de contralto e baixo, plicas que apuntan cara abaixo. Se se cruza a dirección das plicas, hai un erro. O Exemplo 8 mostra un acorde con plicas incorrectas e despois a versión correcta.

Construción do acorde

Asegúrate de comprobares que cada acorde ten as cnotas correctas coas súas alteracións, e que non falta ningunha nota nos acordes. No Exemplo 9, o primeiro acorde ten alteracións incorrectas en dúas notas, que foron retiradas no segundo acorde para crear unha tríade diminuída de Si en primeira inversión.

A voz do baixo sempre se debe corresponder coa inversión que indiquen as cifras que acompañan o número romano. Porén, a orde das notas superiores pode ser moi diversa. Noutras palabras, non hai unha soa solución correcta no relativo á disposición das notas do acorde.

Ámbito

Cada voz ten un ámbito xeralmente aceptado (Exemplo 10):

Soprano: Dó₄ a Sol₅
Contralto: Sol₃ a Re₅
Tenor: Dó₃ a Sol₄
Baixo: Fa₂ a Re₃

No Exemplo 11, as notas da sopranoe o baixo están fóra do ámbito. Isto corríxese baixando unha oitava á nota da soprano e subindo unha oitava a do baixo.

Espazamento

Non debe haber máis dunha oitava entre as voces adxacentes superiores (soprano e contralto ou contralto e tenor), nin máis dunha décimo segunda (8ª+5ª) entre tenor e baixo. O erro de espazamento máis común acontece entre contralto e tenor porque as notas están en claves diferentes. O Exemplo 12 mostra un acorde cunha distancia incorrecta entre voces, seguido das úa versión corrixida.

Cruzamento das voces

As liñas de cada voz non deben cruzarse. Isto é, a nota da soprano sempre ten que ser máis aguda que a da contralto e esta, máis alta que a do tenor, que ten que estar máis aguda que a do baixo. No Exemplo 13, as voces contralto e tenor están cruzadas. Esta tamén é a posición máis común para este tipo de erros.

Duplicación

Nunha tríade, a nota do baixo é duplicada habitualmente noutra voz superior. Aínda así, isto ten unha excepción: a sensible nunca se duplica. Outras notas con tendencia á resolución, como as sétimas do acorde, tampouco se poden duplicar. Os acordes de sétima non duplican ningunha nota porque xa teñen catro voces, unha para cada parte. As duplicacións incorrectas do primeiro compás do Exemplo 14, en que se duplica a sensible, seguida da disposición correcta no segundo compás.

Recursos online

Exercicios da Internet

Roman Numeral Identification, pp. 15–16, 18 (.pdf), pp. 5–7 (.pdf), pp. 1, 3, 4 (.pdf), (.pdf, .pdf, .pdf, .pdf)
Roman Numeral Identification and Construction, p. 14 (triads) and 17 (seventh chords) (.pdf), p. 11 (.pdf), p. 8 (.pdf), p. 5 (.pdf), (website, website)
Roman Numeral Construction, p. 22 (.pdf)

Tarefas

Roman Numerals Identification Assignment #1 (.pdf, .mscz, .mp3). Asks students to create a Roman numeral analysis with figures of a modified Bach chorale.
Roman Numerals Identification Assignment #2 (.pdf, .mscz, .mp3). Asks students to create a Roman numeral analysis with figures of a modified Bach chorale.
Roman Numerals Identification Assignment #3 (.pdf, .mscz, .mp3). Asks students to create a Roman numeral analysis with figures of a modified Bach chorale.
Roman Numerals (.pdf, .mscz). Asks students to identify chord symbols and Roman numerals for open-voicing chords in major and minor keys, realize Roman numerals in closed position, and label the chords of two excerpts with Roman numerals. No figured bass.

Atribucións multimedia

PreviousInversión e baixo cifrado NextTextura

Last updated 2 years ago